De lockdown kent veel kanten. Eerder al schreven we over mensen in contactberoepen en over de Corona-onderwijsachterstanden. Deze week werd ik uitgenodigd bij Huis van de Wijk De Nieuwe Gaffel, waar ik in gesprek ging met Stella Elhorst en Mieke Sandifort. Dochter en moeder die zich, als vrijwilliger en als manager, dag in, dag uit inzetten voor deze wijk.
We praten over hoe De Nieuwe Gaffel een tijdelijke voedselvoorziening creëerde en over wat de Rotterdamse Huizen van de Wijk nodig hebben van de gemeente.
Wat doet De Gaffel normaal gesproken?
Stella: Wij zijn een open Huis van de Wijk. Dat betekent dat mensen altijd binnen mogen komen voor een kop koffie, een goed gesprek, of wat dan ook. Vanuit ons Huis werken ook jongerenwerkers en sportcoaches, en groepen en verenigingen kunnen gratis onze ruimtes gebruiken. Zo zijn wij dus echt een centraal punt in de gemeenschap.
Wat we precies doen, verschilt. Ik geef bijvoorbeeld als vrijwilliger kunstles aan kinderen op de woensdagen. Op dit moment hebben we het over de grote kunststromen en krijgen de kids opdrachten van me om vanuit die stromen eigen werken te maken. Dan zie je dat ze écht mooie dingen creëren en dat je het opeens over hele persoonlijke onderwerpen met ze hebt.
We organiseren ook andere workshops en activiteiten en hebben contact met de gemeente over wat wij zien in de wijk.
Waar ligt jullie kracht?
Stella: Het is heel laagdrempelig. Iedereen is altijd welkom en de sportcoaches genieten echt veel aanzien. Mensen weten precies wat ze aan ons hebben en dat ze altijd op ons terug mogen vallen, dus het vertrouwen is groot. Ouders die bijvoorbeeld niet zo goed Nederlands spreken, weten inmiddels dat ze op ons kunnen bouwen. Voor de lockdown mocht ik zo een groep kinderen meenemen naar een museum – dat is heel gaaf!
Ik denk dat het komt doordat we geen vragen stellen, het vertrouwen werkt twee kanten op. De mensen weten zelf wat ze nodig hebben en hoe we ze kunnen helpen. Veel van onze buurtbewoners hebben vaak het gevoel dat het is “ik tegen de wereld”, maar bij De Nieuwe Gaffel is dat gelukkig niet zo, hier staan we zij aan zij. Dat zie je niet alleen in de relatie tussen ons en de ouders, maar óók omdat mensen bij ons uitkomen als ze een ingewikkelde brief van de gemeente hebben ontvangen. Sterker nog, de gemeente stuurt ze vaak naar ons door. Kun je nagaan.
Mieke: ons netwerk is ook heel hecht. Mensen blijven jaren aan ons verbonden en zijn echt enorm betrokken. Dat maakt ons flexibel en bovendien begrijpen we wat er zich achter de voordeuren afspeelt.
Op welke manier hebben jullie je moeten aanpassen door de lockdown?
Stella: De openbare ruimtes moesten dicht, en wij dus ook. Maar dit betekent niet dat de problemen van vóór de lockdown zijn verdwenen. Sterker nog, er zijn een aantal nieuwe problemen bij gekomen.
De grootste verandering is de honger. Flexwerkers en ZZP’ers in de wijk kunnen nu bijvoorbeeld nauwelijks nog boodschappen betalen. Dat is een hele groep mensen die wij voorheen niet per se zagen. Maar wederom, wij stellen geen vragen en gaan er vanuit dat mensen zelf weten wat ze nodig hebben. Dus waar je ook vandaan komt: als je honger hebt, geven wij je eten.
Eén van de voedselpakketten
Ja, je noemde al dat jullie een soort tijdelijke Voedselbank hebben opgezet?
Klopt, daar moest wel veel voor geregeld worden, trouwens. Wij zijn normaal gesproken natuurlijk een Huis met allerlei activiteiten, die nu zijn geannuleerd. We merkten tegelijkertijd dat De Voedselbank niet voor iedereen kan zorgen. En dit snappen we natuurlijk, wie had ooit deze crisis kunnen voorspellen?
Maar daarom bedachten we dat wij een kleinschalige voedselvoorziening voor de bewoners van de wijk. Een lokale bakker, Jordy’s, levert zo overgebleven brood dat wij kunnen uitdelen. The Student Hotel heeft wekenlang maaltijden aangeleverd en de opleiding horeca van Zadkine Startcollege zorgt 3 keer per week voor kant-en-klare maaltijden*. Pamijer zorgt ervoor dat zij worden verspreid. In totaal worden er dit wel 3000! En een hele bekende chef, Yuri Verbeek, heeft pakketten gedoneerd inclusief video-instructies van hoe ze te maken. Toen konden kinderen en moeders uit de wijk die pakketten bereiden en hebben wij zo op één dag 109 monden gevoed. Honderd-negen! Dat is echt véél! Bovendien hebben we enorm veel aan de inzet van een groot bedrijf dat in de stad gevestigd is.
Kunnen jullie de toegenomen vraag aan?
Stella: Ja, nu gaat het goed. Zoals gezegd, we krijgen nu mensen die we voorheen niet zagen. Maar we zien óók buurtbewoners die het voor de lockdown net aan konden redden, maar waarbij de lockdown bestaande problematiek erg naar voren heeft gehaald. Ik zei het al: flexwerkers en ZZP’ers. Vrouwen die huisjes schoonmaken en dat nu niet meer kunnen. Als er één ding is wat we nu leren, is dat teveel mensen in Rotterdam in grote onzekerheid leven.
Ik heb me ook verbaasd over ZZP’ers die normaal gesproken best veel geld verdienen. Kun je nagaan dat ze dus niet in staat zijn om een buffertje bij elkaar te sparen.
Hebben jullie iets nodig?
Stella: kijk, het zit zo: als je schreeuwt, word je gehoord. Door de gemeente, door de Rijksoverheid… maar hier wonen mensen die fluisteren. En deze mensen verdwijnen.
Mieke
Mieke: mensen krijgen bij ons hun plekje in de maatschappij. Ons doel is dat ieder mens en kind iets waard is. Daarom vragen wij al jaren om de basisbaan, dus bij dezen nodigen we de gemeente van harte uit om het experiment bij ons te starten, haha!
Flexibiliteit zou een groot goed zijn. Als er één ding is dat we hebben laten zien, is dat wij flexibel zijn. Het zou zo fijn zijn om dat ook uit de gemeente wat meer te krijgen. Er werkt bijvoorbeeld een wijkexpert bij ons, die directe signalen doorgeeft en daarop aanvragen indient. Maar dan moeten er bij wijze van spreken nog wel veertig andere instanties en ambtenaren naar kijken. Dat is zonde.
Stella: oh, en nog een laatste opmerking: het is heel sympathiek dat mensen nu hun huis niet uitgezet kunnen worden, maar deze mensen bouwen dus wél schulden op. Zo zijn er talloze voorbeelden. Er moet nu nagedacht worden over hoe de stad er over een jaar uitziet. En daarbij kunnen wij bij De Nieuwe Gaffel helpen!
*Over de inzet van Zadkine Startcollege kunt u in dit bericht meer lezen (link, of afbeelding):
