Spiekmanlezing 2015

Voor de vierde achtereenvolgende keer werd in de Pegrimsvaderkerk de Spiekmanlezing gehouden. Deze lezing geeft een podium aan denkers en doeners die de sociaal-democratie een spiegel voor willen houden. Samen met de traditionele speeches en kranslegging bij het Spiekmanmonument en het 1 mei diner viert en herdenkt de PvdA Rotterdam op deze manier de dag van de Arbeid. Dit jaar heeft het bestuur historicus en schrijver Rutger Bregman uitgenodigd. Rutger is vooral bekend van zijn bijdragen voor het online medium de Correspondent. Met zijn verhalen en utopiën wil hij de wereld veranderen. Door sommigen wordt hij ook wel ‘mister basisinkomen’  genoemd maar zijn verhaal is breder dan dat. Zonder compleet te willen zijn enkele punten uit de lezing, als verslag van deze prikkelende avond.

Systeemverandering

Voorgaande crises zorgden voor systeemverandering. Niet altijd ten goede, denk aan de oliecrisis in de jaren 70. De crisis van 2008 heeft weinig tot geen verandering gebracht. Hoe komt het dat links geen ideeën op de plank had liggen die dit konden realiseren? Dat we geleid worden door de doorrekeningen van het Centraal Planbureau en niet door ideeën over hoe we de maatschappij willen inrichten. Hoe kan het dat een bankier zo veel meer verdiend dan een vuilnisman. Terwijl een land makkelijk zonder bankiers kan, maar niet zonder vuilnismannen… Een passende utopie ontbreekt: een beeld van hoe onze ideale maatschappij er uit kan zien.

Luilekkerland

Luilekkerland, de utopie van de middeleeuwers, hebben we feitelijk al bereikt. De utopie van de jaren dertig zeker niet. Keynes dacht toen dat in 2030 mensen nog maar 15 uur per week zouden werken. In plaats daarvan zijn we juist meer gaan werken. Hoe ziet onze utopie er nu uit? De dag van de arbeid is een uitstekend moment om op een andere manier naar arbeid te kijken. Als we minder gaan werken, is er meer tijd voor andere zaken zoals onbetaald werk, om een bijdrage te leveren aan de gewenste participatiemaatschappij. Het is onbegrijpelijk waarom het onbetaald werk niet meegenomen wordt in het BBP. De arbeidsmarkt is een steeds slechtere manier van de herverdeling van inkomen.

Basisinkomen

Een basisinkomen is een middel om de arbeidsmarkt anders in te richten en de baten te herverdelen. We zijn voor het eerst in de geschiedenis rijk genoeg om een stevig basisinkomen te financieren. Het bureaucratische toeslagencircus en het controleapparaat dat uitkeringstrekkers koste wat kost in laagproductieve baantjes wil dwingen, kunnen de prullenbak in. Werkstress en burn out zullen afnemen. De hele wirwar aan aftrekposten is niet meer nodig. Idee is niet om dit gelijk overal in te voeren maar hier stapje voor stapje lokaal mee te beginnen.

Lokaal beginnen

De politiek wordt niet besloten in Den Haag maar in kleine zaaltjes als deze. Het begint allemaal van onderop. Den Haag voert slechts uit. Bedenk je eigen utopie en experimenteer met de uitvoering hiervan. Deze kleine stapjes kunnen samen de gewenste omslag brengen.  De beste uitvinding van deze eeuw zou een totaal nieuwe manier van samenleven kunnen worden.

Laten we komende tijd samen kijken hoe wij lokaal het verschil willen en kunnen maken, mede geïnspireerd door het pakkende verhaal van Rutger Bregman.

Bekijk hier de foto’s van de lezing.