De Prominenten
Een aantal prominenten van de PvdA heeft onlangs in de pers zijn ongenoegen geuit over steeds inniger banden tussen GroenLinks en de PvdA. ‘Prominenten’ zijn in dit geval voor een gedeelte oud-bestuurders, voormalige partijvoorzitters, ex parlementariërs, kortom veel mensen die de afgelopen decennia binnen de PvdA hun sporen hebben verdiend (en vaak ook hun maatschappelijke carrière). Ik kom namen tegen van onder meer Wim Meijer, Ad Melkert, Felix Rottenberg, Gerdi Verbeet en Rob Oudkerk. Dus niet de geringsten in PvdA-prominentenland.
Velen hoor ik al zeggen: ziehier een groep die over zijn graf wil regeren, het voorbije verleden verheerlijkt en de partij voor de voeten loopt. En dit natuurlijk tot groot genoegen van extreemrechts, waartoe we langzamerhand niet alleen Wilders en de zijnen, maar helaas ook een gedeelte van de ooit zo solide VVD moeten rekenen!
Ik ga echter uit van de goede bedoelingen van de groep. Laten we dus ingaan op hun belangrijkste argumenten.
“Vorige week lijkt ongemerkt de opheffing van de Partij van de Arbeid in gang gezet” vinden de Prominenten. De partijbesturen van der PvdA en GroenLinks bouwen aan een nieuwe politieke beweging. Maar dat zal fout gaan, meent men: samen vooruit is niet hetzelfde als samen groter. Was de PvdA in 2021 nog ‘eigenaar’ van thema’s als wonen en werkgelegenheid, twee jaar later was de lijstcombinatie in de ogen van de kiezers overweldigend eigenaar van het thema klimaat. Om verdere teruggang te voorkomen zou de PvdA naar het midden moeten zwenken en GroenLinks links laten liggen. Er moet een onafhankelijke PvdA commissie aan het werk gaan om de gevoerde campagnes te beoordelen in termen van ideologie, sociale aspiraties en electorale strategie. De groep verwacht kennelijk dat dit zal leiden tot het afblazen van de structurele samenwerking tussen GroenLinks en de PvdA.
Van oude en nieuwe socialisten
De reacties bleven niet uit! Vooral de messcherpe analyse van Frans Leijnse vanuit de andere kant van het politieke spectrum trok de aandacht. Leijnse (1947, ook al een oudere hoogopgeleide PvdA ‘prominent!’) schreef in de Volkskrant een commentaar waarin hij de vloer aanveegde met de opvattingen van de eerdergenoemde oudgedienden.
Ik citeer enkele passages van zijn betoog:
“Algemener is de opvatting dat het weglopen van de grote groep kiezers met minder opleiding, inkomen, woongenot, gezondheid en bestaanszekerheid vooral te maken heeft met de vage middenkoers van de PvdA, zoals het ‘afschudden van de ideologische veren’ (Wim Kok), het meegaan in de neoliberale verheerlijking van de vrije markt, de privatisering en afbraak van publieke diensten, het terugtreden van de overheid en tenslotte de medeplichtigheid van PvdA-bewindslieden aan sociale drama’s als het toeslagenschandaal en de afbraak van de sociale werkvoorziening…. “
Schuivende panelen
Ik ben van de oude garde, een nog oudere dan die van Leijnse! Ik geloof inderdaad met Leijnse dat het grootste gedeelte van het PvdA kader een structurele wijziging van het traditionele PvdA beleid steunt. Met ‘kader’ bedoel ik niet alleen zij die er streven naar een politieke carrière, maar vooral zij die uit idealisme doorbuffelen aan de basis van de partij. Die de verwoestende gevolgen van het neoliberale beleid in de praktijk (zeker in Rotterdam!) ondervinden, een beleid dat inmiddels dreigt vast te lopen en tot enorme polarisatie leidt binnen de samenleving. En die menen dat de panelen opnieuw moeten gaan schuiven, maar dan wel de goede kant op. Naar een fundamentele samenwerking op links die het hoofd kan bieden aan de uitdagingen van deze tijd en die niet blijft hangen in de illusies van gisteren.
Rotterdam: voorbeeldstad.
Het valt op dat de Rotterdamse PvdA enthousiast heeft gekozen voor nauwe samenwerking met GroenLinks. En realiseer je: Rotterdam vertegenwoordigt de toekomst. De helft van de Rotterdamse bevolking is allochtoon, een unieke menging van rassen en culturen.
De kiezer rekent de Rotterdamse politieke partijen die aan de knoppen zitten voorlopig nog niet af op het huidige wanbeleid. Waarschijnlijk komt dit omdat deze partijen de boodschap uitstralen van behoud van wat we hebben. Er is een fors kiezerspotentieel dat zich bedreigd voelt door veranderingen in hun leefomgeving, het verlies van traditionele waarden, en met name door de instroom van nieuwkomers.
Maar we zijn al geruime tijd die multiculturele stad die partijen als Leefbaar en VVD eigenlijk niet willen. Die partijen negeren het feit dat de meerderheid van de Rotterdamse bevolking inmiddels van andere herkomst is. Evenzo negeren die partijen de ecologische en economische omwenteling die gaande is Daarom worden we niet voorbereid op de transities die nodig zijn en missen we ook kansen.
Ook de PvdA is te vaak gericht op behoud en zekerheid. Wij hameren op bestaanszekerheid maar daarmee krijgen we het fundamentele vraagstuk van de groeiende kloof tussen rijk en arm niet over het voetlicht. Onze boodschap is immers te veel gericht op het compenseren van de gevolgen van armoede. De concurrentie op rechts biedt een ander soort bestaanszekerheid die vooral appelleert aan culturele zekerheid. Men profileert zich als beschermer van de traditionele, witte levenssfeer, en exploiteert het gevoel van onbehagen en vervreemding dat gepaard gaat met de snelle transitie van de stad en het verdwijnen van de samenhang in buurten en wijken. Daarmee wordt het fundamentele probleem van de kloof gemaskeerd.
PvdA en GroenLinks moeten daarom samenwerken aan een nieuw verhaal om het heersende sentiment van een met zichzelf worstelende probleemstad om te buigen naar een meer optimistische visie die mensen het vertrouwen geeft dat we gezamenlijk nieuwe uitdagingen aankunnen. Dat biedt ook de ruimte om solidariteit met de kwetsbaren opnieuw inhoud te geven. Deze boodschap wordt in Rotterdam breed begrepen! Een reden dus om de samenwerking op links, en met name die met GroenLinks, con amore te steunen.
De Prominenten en het Milieu
Aan de opvattingen van de Prominenten hebben we weinig en we kunnen er evenmin iets mee. Het is pijnlijk te moeten lezen dat de samenwerking met GroenLinks van de PvdA een klimaatpartij maakt. Dat is onjuist, beide partijen vullen elkaar aan. Wat is trouwens een klimaatpartij? We zien links en rechts bosbranden, overstromingen, extreme droogte en verwoestende orkanen. Het zal niet lang meer duren voordat ook Nederland aan de beurt komt.
We gaan dus de klok niet terugdraaien. Onze basiswaarden blijven in stand in een vernieuwde en vernieuwende partijcombinatie waarin ook het klimaat een belangrijke plaats heeft: GroenLinks-PvdA.
Chris van Krimpen
Lid Afdelingsbestuur PvdA en Secretaris van de Kenniskring Socialisme en Democratie.
(Dit opiniestuk is mede gebaseerd op het Rapport van de Kenniskring S&D getiteld: Rotterdam Opnieuw Uitvinden)
