Stap in de wereld van een messentrekker
Twee-en-een-halfjaar jeugddetentie en getekend voor het leven. Dat is de straf die mijn destijds 15-jarig neefje in 2008 kreeg. Opgefokt ging hij met een mes de straat op na het luisteren van agressieve muziek. Hij kwam zijn rivaal tegen, ze raakten in gevecht en hij stak in blinde woede op hem in. De rustige en lieve jongen had al veel wind tegen en nu dit. Hij werd volgens mijn tante zo gepest dat er iets in hem knapte. Er knapte inderdaad iets in hem, maar er was veel meer aan de hand. Afgelopen zaterdag was mijn opiniestuk in het AD te lezen. Hieronder de uitgebreide versie.
Mijn neefje bevond zich al vanaf zijn twaalfde op de straat. Via de straat vond hij zijn vrienden die ook allemaal rond hingen, met deze groep haalde hij verkeerde dingen uit. Bij het uitgaan kwam het geregeld tot confrontatie met rivaliserende groepen. De problemen stapelden zich op toen hij uiteindelijk besloot uit zijn groep te stappen. Hij was het vechten, de onzekerheid en angst zat. Daarmee creëerde hij helaas nieuwe vijanden; zijn oude vrienden. Hij werd vaak gepakt, op school, op straat op weg naar het OV. Dit veranderde hem en door zijn gedrag werd hij van de ene middelbare school naar de andere geslingerd. Jeugdzorg kwam in beeld maar wist geen grip op hem te krijgen.
Hij begon een mes te dragen voor zijn eigen veiligheid. Er was niemand die hem een gevoel van veiligheid kon geven. Thuis niet, op school niet en ook de instanties niet. Toen ik hem laatst vroeg wat hij echt miste in die tijd zei hij ‘perspectief en een rolmodel die mij op de juiste momenten een schop onder mijn reet kon geven’. Een simpele interventie maar voor veel jongeren geen vanzelfsprekendheid.
Op het straatcollege is de drugsdealer je mentor en de georganiseerde misdaad je leerplichtambtenaar. Zolang we basiszekerheden als onderwijs, werk en (jeugdzorg) laten verloederen blijven jongeren ten prooi vallen aan deze meedogenloze leerschool. De invloed van de straat in een grote stad als Rotterdam wordt onderschat. Hier gelden andere regels en de ‘peer pressure’ is ongekend. Zeker in de pubertijd waarin acceptatie van leeftijdsgenoten voor veel tieners hun belangrijkste drijfveer is. Tel hierbij de druk van social media, het gebrek aan opvoeding en een (onderwijs)systeem dat onder druk staat op en je belandt als jonge Rotterdammer al gauw in een levensgevaarlijke fuik.
In Rotterdam hebben we het afgelopen jaar een stijging gezien van geweld onder jongeren waarbij messen zijn gebruikt en social media een katalysator was. Dit vind ik alarmerend en wat mij betreft komt er als aanvulling op de bestaande maatregelen zoals een dwangsom ook veel meer aandacht voor een preventieve aanpak. Ik wil de daders een stap voor zijn en voorkomen dat deze incidenten plaatsvinden. Dat vraagt om investeren, het vraagt om een andere mindset.
Bij een preventieve aanpak staat het werken vanuit de belevingswereld van jongeren en hun ouders voorop. Waardoor komen jongeren op straat zonder controle en in groepen rond hangend? Wat is er nodig om hen vanuit hun talenten en interesse een goede toekomst te geven. We hebben een vangnet nodig dat past bij het digitale tijdperk waarin onze jongeren opgroeien waarbij maatwerk, de juiste interventies op het juiste moment, informatie-uitwisseling en rolmodellen een belangrijke rol spelen.
Er is een aantal scholen in Rotterdam dat nauw samenwerkt met de wijkagenten, jongerenwerkers en buurtverenigingen, waarom leggen we niet veel meer van dit soort verbindingen? Als we deze initiatieven maar ook bijvoorbeeld de sportverenigingen of de buurthuizen aan elkaar koppelen zijn we veel beter in staat aan sociale controle te doen. Op de voetbal waren mijn trainers rolmodellen, in de buurthuizen waren het ouders van andere kinderen of jongerenwerkers. We kunnen als collectief veel meer bereiken en laat de digitale wereld ons hierbij helpen.
Wees niet bang voor content zoals drillmuziek, wees je bewust van de invloed van content en gebruik het in je voordeel. Leer jongeren hoe je met een videoclip of spoken word mensen kunt inspireren en veranderen in plaats van status na te streven. Laat onder begeleiding van professionals, jongeren elkaar positief inspireren, het zijn elkaars grootste beïnvloeders.
Kortom, we moeten weer volop investeren in jongerenwerk op een manier die aansluit bij de online belevingswereld. We moeten ouders door opvoedondersteuning helpen meer grip te krijgen op hun jongeren. Door een netwerk van positieve rolmodellen bij sportverenigingen, muziekstudio’s, theaters en buurthuizen in te zetten kunnen we de belevingswerelden in positieve zin beïnvloeden en perspectief bieden. Zo kunnen we stukje bij beetje de giftige kanten van de straatcultuur afbreken en bouwen aan een geweldloze stad. Geen tiener mag meer verloren gaan aan de straat.
